Pierre Cuypers, ontwerper van onze Sint Antonius van Padua

2007-2008 is het jaar met veel feestelijke activiteiten in de Sint Antoniusparochie maar het is tevens het Cuypersjaar. Pierre Cuypers was een beroemd architect en de ontwerper van onze Sint Antonius van Paduakerk.
Aanleiding voor het Cuypersjaar is dat de inventarisatie van het archief van architect Cuypers, na zeven jaar arbeid, is voltooid.

Petrus Josephus Hubertus Cuypers wordt in Roermond geboren op 16 mei 1827. Hij is het negende en jongste kind van Johannes Cuypers en Maria Bex. De jonge Pierre krijgt zijn eerste schilderslessen van zijn vader die huis- en kerkdecoratieschilder is.

Na de lagere school krijgt Pierre zijn opleiding aan het Stedelijk College te Roermond.
In 1844 vertrekt hij naar Antwerpen om er aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten architectuur te gaan studeren. In 1849 slaagt Pierre Cuypers en behaalt de Prix d’Excellence. Hij keert terug naar Roermond zijn geboortestad en in 1851 wordt hij benoemd als stadsarchitect.

In 1852 richt Cuypers samen met François Stoltzenberg, textielfabrikant en handelaar in kerkbenodigheden en met beeldhouwer Eduard Georges de ateliers voor gewijde beeldhouwkunst op.
In 1853 begint de bouw van een groot complex. In dit gebouw zijn de woonhuizen van de familie Cuypers en de familie Stoltzenberg ondergebracht geflankeerd door de werkplaatsen, de ‘Ateliers voor Religieuze Kunst’. Het terrein achter het gebouw is bestemd voor de opslag van hout en steen. In dit gebouwencomplex is momenteel het Stedelijk Museum Roermond gevestigd.

Pierre Cuypers heeft als architect het tij mee. In 1853 wordt de bisschoppelijke hiërarchie hersteld. Na eeuwen van zich schuilhouden kunnen de katholieken weer in de openbaarheid treden. Ze hebben in het oog springende kerken nodig en Cuypers bouwt die voor hen.
In 1859 trouwt hij voor de tweede keer met de zuster van J. A. Albertingk Thijm, Antoinette een beroemd zangeres. Zijn eerste vrouw was in 1855 overleden.
In 1865 vestigt Cuypers zich in Amsterdam. Hij krijgt nu ook opdrachten voor de bouw van katholieke kerken boven de grote rivieren. In Amsterdam bouwt Pierre Cuypers het Centraal Station en het Rijksmuseum. Ook restaureert hij een groot aantal monumenten zoals kasteel de Haar bij Haarzuilens.
In 1894 keert Cuypers terug naar Roermond. In 1907 maakt hij het ontwerp voor de Sint Antonius van Padua in Oosterhout. Op 16 en 17 juni 1907 brengt Pierre Cuypers een bezoek aan de bouwplaats om met eigen ogen te zien hoe ver de bouw van de Antonius was gevorderd. Hij is dan 80 jaar.

Het werk van Cuypers werd sterk beïnvloed door de 13e eeuwse Franse gotiek. In zijn werkplaats te Roermond werkten, naar middeleeuws voorbeeld, vaklieden van verschillende disciplines samen. Cuypers ontwierp niet alleen het kerkgebouw maar ook het beeldhouwwerk, de meubels en de aankleding.
In 1921 overlijdt Pierre Cuypers. Hij wordt begraven op het Oude Kerkhof. Onlangs is zijn graf gerestaureerd.

Wiljan van der Zanden