Van geluk gesproken - Evangelie: Matteus 5,1-12a: De acht Zaligheden

Van geluk gesproken! - Deze week zag ik op de T.V. in het programma .’Spoorloos’ een oude moeder in Zuid-Amerika die na 40 jaar haar twee zonen terugzag. Ze had hen -pasgeboren- al moeten afstaan en ze waren in een ver land, Nederland, opgegroeid. Ze sloeg haar armen om hen heen en huilde. “Wat een geluk”, ze ze. Over geluk gesproken!
Mensen kunnen in allerlei omstandigheden van geluk spreken.
Je hebt geluk als je een prijs in de Postcode loterij gewonnen hebt.
Je hebt geluk als je goede ouders hebt en in een veilig nest bent opgegroeid.
Je hebt geluk als je de liefde van je leven gevonden hebt, - als je in aanmerking komt voor een mooie baan.
Als je …er zijn duizend geluksmomenten te bedenken. Maar je voelt ook de betrekkelijkheid ervan. Morgen kan de wereld er weer heel anders uitzien. Het leven is zo onvoorspelbaar. Daarom zeggen we tegen elkaar: geniet er van zolang je kunt.

Je moet geluk hebben. Het is anders dan ‘gelukkig zijn’. Dat laatste lijkt meer stabiel, blijvend. Soms kun je aan het gezicht van iemand aflezen: die is gelukkig! Hij of zij straalt een innerlijke rust uit. Gelukkige mensen kunnen genieten van het leven, van de mensen en dingen om hen heen.

Jezus ging de berg op, zo begint het evangelie vandaag. Zoals destijds -lang geleden- Mozes in het Sinai-gebergte omhoog was gegaan. Hij had van God uit de ‘Tien wijze woorden’ meegenomen die richting moesten geven aan het leven van mensen.
Jezus ging de berg op en keek uit over het land van Galilea. Hij zag de vele mensen, de glooiende heuvels, de bergen op de achtergrond.
Een fascinerend landschap!
Als vanzelf gingen zijn gedachten over de bergen heen naar de mensen van alle tijden. Hij kreeg een visioen van een wereld waar het leven goed zou zijn. Voor al die mensen die nu aan het kortste eind trekken, mensen die arm zijn, verdrietig, honger hebben, vredebrengers.
De Bergrede van Jezus begint met de Acht Zaligheden, zaligsprekingen. Zalig betekent: gelukkig.

Er staat na de acht zaligsprekingen nog een 9e. Die is door de schrijver Matteus eraan toegevoegd. Hij schreef zijn evangelie zo’n 30 à 40 jaar na Jezus’dood. Sindsdien was er veel gebeurd. De tempel in Jerusalem was verwoest en er waren vele problemen ontstaan onder het Joods volk.
De parochianen van Matteus hadden er veel onder te lijden. Daarom horen we: “Gelukkig zijn jullie als ze jullie uitschelden en vervolgen”.
Het was bedoeld om zijn mensen een hart onder de riem te steken.

Als we verder lezen in de Bergrede horen we woorden die ons verbazen.
Zelfs dat we onze vijanden moeten liefhebben, staat er. Maar dat kan toch niet, dat is toch al te gek! Je kunt toch niet degenen die faliekant tegen je zijn en die je ondergang willen, liefhebben?
Je hoeft toch niet over je heen te laten lopen en alles maar goed te vinden als je christen bent. Nee, beslist niet.
Maar Matteus geeft hier een toespraak weer, een redevoering . Toespraken verliepen in die oude tijd anders. Welsprekendheid gold als een ware kunst. Een redenaar gebruikte vaak scherpe bewoordingen, tegenstellingen en krasse uitspraken om zijn gehoor te overtuigen.
- De Farizeeën en Schriftgeleerden hadden de naastenliefde aan banden gelegd. De hulp aan de naasten werd door allerlei bepalingen beperkt.
Bij Jezus kwam de liefde op de eerste plaats. Op de allereerste plaats.
Als het er op aankomt moet je zelfs je vijand liefhebben. [5,44]

De mooiste regel daarover in de Bergrede is wel: ‘Al wat je wilt dat de mensen voor jou doen, doe dat ook voor hen‘. [7,12]
Neem jezelf maar als uitgangspunt, als maatstaf. De ander, je medemens,
is een mens als jij.

Jezus had een nieuwe wereld voor ogen. Hij droomde ervan, hij ging ervoor door het vuur. Een onhaalbare droom?

Al zouden wij de richtlijnen van de Bergrede maar voor de helft in praktijk brengen, dan zou er al een wereld gewonnen zijn.
Als we hem helemaal ten uitvoer zouden brengen? Dan zou het koninkrijk van God zijn aangebroken. Dat moet een droom zijn ….
Vandaag worden we geprikkeld en aangespoord om de weg te gaan.
Met de belofte van geluk (van Godswege) in het vooruitzicht.

Jaap Ditters