“De grootste is de Liefde”

Liefhebben, liefde, - daar gaat het om in de beide lezingen. Daar gaat het om in het leven. Het lijkt misschien of alles, leven en welzijn, draait om geld en kredieten. Maar dat is niet waar. Zonder de liefde zou de aarde pas dor en troosteloos zijn, het leven zonder glans en kleur. Waar komt toch de liefde vandaan? Waar ligt de oorsprong van de liefde? Waar vindt de liefde haar vervulling?

Er is een verhaal uit de klassieke oudheid dat me is bijgebleven tot op de dag van vandaag. We moesten het op de middelbare school vertalen uit het Latijn. Het verhaal vertelt dat de goden uit de hemel wilden weten hoe het op aarde gesteld was met de liefde en de gastvrijheid onder de mensen. De oppergod Zeus en de god Hermes besloten af te dalen naar de aarde. Ze waren vermomd in mensengedaante zodat ze niet herkend zouden worden. Ze klopten aan bij de huizen van de mensen, maar werden nergens binnengelaten. Totdat ze kwamen bij het eenvoudige huisje van Filemon en Baucis. Het waren twee oude mensen die een heel leven lang al erg veel van elkaar hielden. Toen ze jong waren had de liefde hen samengebracht. Bij hen werden de twee goden gastvrij ontvangen. Ze werden al bij de deur begroet. Direct werd er water gehaald opdat zij hun voeten konden wassen. Er werd door Baucis een eenvoudige maar goede maaltijd klaargemaakt. Ze kregen een slaapplaats voor de nacht. De twee goden waren erg dankbaar voor de hartelijkheid en gastvrijheid van de twee oude mensen. Toen ze de volgende morgen afscheid moesten nemen, vertelden ze dat ze goden waren. Filemon en Baucis mochten een wens doen en die wens zou beslist vervuld worden. Filemon en Baucis vroegen toen of ze als het moment van sterven was aangebroken dat ze samen gelijktijdig zouden mogen sterven, zodat niet de één zou hoeven treuren om het verlies van de ander. En zo is het ook gebeurd. Toen het ogenblik van sterven voor Filemon en Baucis was aangebroken, gingen beiden dood. Filemon veranderde in een eikenboom en Baucis in een lindeboom. Ze stonden heel dicht bij elkaar. Samen vormden ze jarenlang een monument van de liefde. De mensen die er voorbij kwamen stonden telkens stil en vertelden elkaar het verhaal van de liefde van Filemon en Baucis.

In onze tijd komt het zelden voor dat twee mensen in liefde verbonden, gelijktijdig sterven. Doorgaans sterft de één vóór de ander. Het verdriet is groot. In de stille uren van verlatenheid schrijnt de pijn en huilt het hart. Om het gemis.

Maar de liefde blijft. De liefde is sterker dan de dood. De liefde overwint alle barrières en obstakels. De liefde is als een vlammend vuur dat niet te doven is. ”De liefde spant dunne, maar sterke draden zelfs over de grenzen van de dood heen”.

Waar vindt die sterke liefde haar oorsprong? Toch niet in het eindeloze heelal van sterren en planeten. Daar in de kosmos is nog steeds geen leven ontdekt, laat staan de liefde. Alleen op onze kleine, nietige aarde is er liefde, tedere liefde opgebloeid onder de mensen. Als een kostbare bloem die gelukkig maakt. Zonder die liefde zou de aarde kil en onherbergzaam zijn. In de liefde vinden de mensen hun geluk.

Is die liefde misschien een bijzonder geschenk van haar/hem die we van kindsaf aan haast oneerbiedig Onze Lieve Heer noemen, een troetelnaam. In het Nieuwe Testament wordt het helder en onomwonden geformuleerd: “God is liefde”. De liefde komt van God. De liefde is op aarde het hoogste goed.

Maar waar blijft die liefde van mensen, waar vindt die haar vervulling? Nooit bezwijkt de liefde, schrijft de apostel Paulus. De liefde is altijd in beweging. Je zou haar kunnen vergelijken met een snelstromende rivier die zijn weg zoekt naar de zee. Naar de onmetelijke oceaan van liefde die God is. God die ook de schoot is waar de liefde uit is voortgekomen. Waar blijft de liefde? In het laatste boek van de heilige Schrift, in het boek van de Openbaring, staat een machtig visioen beschreven, over een nieuwe schepping, over een nieuwe hemel en een nieuwe aarde die zullen openbreken. Hij-God, Zij-liefde, zal alle tranen van alle ogen wegwissen en de dood zal niet meer zijn. Dan zal ook de vurige hoop vervuld worden dat we hen die we met zoveel pijn aan de dood moesten afstaan, terug zullen zien en zullen mogen omhelzen en dat ten volle de liefde alles in allen zal zijn. Het is onze droom en ons diep verlangen.

Maar nu gaan we nog verder met blinde ogen. We hebben de opdracht om lief te hebben om deze aarde warmte en kleur te geven. Daarin ligt alles besloten, heel de Wet en de Profeten. De liefde die niet uit is op eigenbelang, die zichzelf niet zoekt. Wie in die liefde blijft, blijft in God.

Jaap Ditters